Uygurlara baskı uygulayan Çin’e yaptırım kararı

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, Avam Kamarasında yaptığı açıklamada, Çin’in Uygurlara karşı uyguladığı baskı ve ihlalleri İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen “en büyük insan hakları krizlerden biri” olarak niteledi.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kısırlaştırma, kitlesel gözaltı ve gözetleme, işkencenin de yer aldığı insan hakları ihlallerine ilişkin ortaya çıkan kanıtların göz ardı edilemeyeceğini dile getiren Raab, kanıtların uydu görüntüleri, hayatta kalanların ifadeleri, resmi belgeler, Çin hükümetinden sızan bilgiler, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütünün de dahil olduğu güvenilir açık kaynak raporları ve İngiliz diplomatların bölgeye yaptığı ziyaretlerden oluştuğunu söyledi.

Raab, DNA’ların toplanması, yüz tanıma yazılımı ve polislik algoritmaları dahil olmak üzere birçok yöntemin kullanılmasıyla tüm Uygur nüfusunun gözetim altında tutulduğunu, kadınların zorla kısırlaştırıldığını ve çocukların ailelerinden zorla koparıldığını kaydetti.

Uluslararası ortaklarıyla çalışarak sorumlulara hesap sormak için hedefe yönelik yaptırımlar uyguladıklarını, bu kapsamda 4 Çinli yöneticiye ve Sincan Üretim ve İnşaat Birlikleri Kamu Güvenliği Bürosuna yaptırım kararı aldıklarını duyuran Raab, Çinli yöneticilerin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasi ve Hukuki İşleri Komitesinin eski Sekreteri Zhu Hailun, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Parti Komitesi Genel Sekreter Yardımcısı ve daha önce Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasi ve Hukuk İşleri Komitesi Sekreteri olan Wang Junzheng, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasi ve Hukuki İşler Komitesi Sekreteri ve Kamu Güvenliği Bölümünün eski Müdürü Wang Mingshan, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Hükümeti Başkan Yardımcısı ve Kamu Güvenliği Bölümü Direktörü Chen Mingguo olduğunu belirtti.

ABD’den yaptırım kararı

ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygurlara yönelik insan hakları ihlalleriyle ilişkili olduğu tespit edilen iki Çinli yetkiliyi yaptırım listesine aldığını açıkladı.

Hazine Bakanlığından yapılan açıklamada, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde insan hakları ihlalleriyle ilişkili olduğu için yaptırım listesine alınan kişilerin, Komünist Partisi Sincan Üretim ve İnşaat Birimi Komite Sekreteri Wang Junzheng ve Sincan Kamu Güvenliği Bürosu Direktörü Chen Mingguo olduğu ifade edildi.

Açıklamada, bu kişilerin Küresel Magnitsky İnsan Hakları Sorumluluk Yasası kapsamında giren 13818 nolu Başkanlık kararnamesi kapsamında yaptırım listesine alındığı kaydedildi.

Bu yaptırımların Avrupa Birliği (AB), İngiltere ve Kanada tarafından söz konusu kişilere uygulanan yaptırımların tamamlayıcısı olduğu belirtilen açıklamada, “ABD, Sincan bölgesinde yaşanan ciddi insan hakları ihlalleri için hesap sorma konusunda tüm finansal gücünü kullanmaya kararlıdır.” ifadesine yer verildi.

Wang ve Chen’in kamu görevleri dolayısıyla Sincan’daki Müslüman Uygur Türkleri dahil etnik azınlıklara karşı keyfi tutuklama ve işkence başta olmak üzere birçok insan hakkı ihlaline karıştıkları belirtilen açıklamada, bu kişilere ait ABD’deki tüm malvarlığının dondurulduğu, ABD vatandaşlarının bu kişilerle iş yapmasının yasaklandığı kaydedildi.

AB’den yaptırım kararı

Avrupa Birliği (AB), Myanmar’da darbeden sorumlu 11 kişiye ve Uygurlara yönelik uygulamalar nedeniyle 4 Çinli yetkiliye yaptırım kararı aldı.

AB Konseyi, Çin, Rusya, Myanmar, Kuzey Kore, Libya, Çeçenistan, Güney Sudan ve Eritre’den toplam 22 kişi ve 4 kuruma yönelik yeni kısıtlayıcı tedbirlerin yürürlüğe konulduğunu bildirdi.

Buna göre, Myanmar’da 1 Şubat tarihinde yapılan askeri darbeden ve ardından başlayan barışçıl gösterilere yönelik baskıdan sorumlu olduğu gerekçesiyle aralarında Myanmar Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing, Genelkurmay Başkan Yardımcısı General Soe Win ve darbeci komutanlar Myint Swe, Sein Win, Mya Tun Oo, Dwe Aung Lin, Ye Win Oo, Maung Maung Kyaw, Moe Myint Tun, Than Hlaing ile yeni Seçim Komisyonu Başkanı Thein Soe, AB yaptırım listesine eklendi.

Bunların yanı sıra AB’nin Aralık 2020’de başlattığı “Küresel İnsan Hakları Yaptırım Rejimi” kapsamında da çeşitli ülkelerden 11 kişi ve 4 kurum listeye konuldu.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygurlara yönelik kötü muamele, gözetleme, keyfi gözaltı, din ve inanç özgürlüğünü ihlal ve beyin yıkama programı gibi çeşitli nedenlerle Çinli yetkililer Zhu Hailun, Wand Junzheng, Wang Mingshan, Chen Mingguo ile Xinjiang Production and Construction Corps kurumu yaptırım listesine ilave edildi.